İdea Yayınevi / Mantık Bilimi
site haritası  
 
Çözümlemeler / Aziz Yardımlı

Hegel — Mantık Bilimi (Büyük)
Çözümlemeler §§ 0699-0724
AZİZ YARDIMLI

Bu çözümlemede kullanılan paragraf numaraları için bkz. Science of Logic (Hegel.Net)

I. Varlık
C. Ölçü

Nicelik ayrımsız değişiminin ayrımlı değişim olduğu noktada, sınıra ilgisizliğinin ortadan kalktığı noktada Nitelik ile bir olduğunu gösterir. Bu Nicelik belirlenimi ya da bu Nice Ölçüdür.


699.1. Ölçüde Nitelik ve Nicelik birleşmiştir.
699.2. Varlık belirliliğin kendi ile dolaysız aynılığıdır (Gleichheit).
699.3. Nicelik belirliliğe ilgisizlik (Gleichgültigkeit) olarak yalın kendi ile aynılıktır ve böylece Varlık ile birdir.

Niceliğin Nitelik (Varlık) ile birliği Niceliğin belirliliğe ilgisizliğine bağlıdır; ya da, belirliliğe ilgisizlik belirlenimsizlik olarak görülebilir ve bu ise dolaysızlık ya da Varlıktır. Yöntemsel olarak, ikinci momentin birincinin dolaylılığını kapsıyor olması daha başından onunla bir olmasını anlatır, çünkü bir kavram ancak o olandan çıkarsanabilir. Soyut olarak (tüm Nitelik ve Nicelik ayrışmasını dışlayarak) düşündüğümüzde, Nitelik ve Niceliğin birliği için daha başka çıkarsama gerekmez ve bu bağıntı tüm karşıtlıklar için geçerlidir. Olumsuz kıpı olumlunun belirleniminden başka birşey değildir.

700.1. Ama bu ilgisizlik (Gleichgültigkeit) belirliliği kendisinde değil, başkasında taşıma olarak dışsallıktır.

İlgisizlik (Gleichgültigkeit ), herhangi bir belirlenimi kabul edebilmek, az ya da çok olabilmek, Niceliğin belirlenimidir. Varlık (ya da Nitelik) belirlenime ilgisiz değil, tersine saltık olarak ilgilidir, çünkü onunla birdir. Belirlenimini değiştirdiğinde kendisi de ortadan kalkar. Ama Nicelik böyle değildir. Belirleniminin değişmesine karşın varlığını sürdürür. — Dışsallık


700.2. Üçüncü olarak, kendi ile ilişkili dışsallık gelir;

701.1.

§ 701. (BU PARAGRAFLARDA KANT'IN NİCELİK, NİTELİK, İLİŞKİ VE KİPLİK KATEGORİLERİNİ YORUMLAYIŞI TARTIŞILIYOR. DAHA SONRA SPİNOZA VE LEİBNİZ'DE ÖLÇÜ.)

707.1. Özün İdeası kendi belirli-Varlığında kendine-özdeş olmaktır ve bu Ölçüde daha şimdiden imlenir.
707.2. Dolaysızlık Özde kendine-Özdeşlik olarak dolaylı birşeye indirgenir; ama bu kendi ile dolaylılıktır, yansımadır.
707.3. Bu Özdeşliğin belirlenimleri vardırlar; ama yalnızca olumsuz birliklerinin kıpıları olarak vardırlar.

Özdeşlik kıpıların Özdeşliğidir, ya da kıpılarının bu özdeşliğini olumsuz birlik olarak kapsar. Daha açık olarak, Özdeşlik ayrı olanların özdeşliğidir; ama Özdeşlikten söz ettiğimiz zaman bu kategori kendi dolaysızlığı içinde bu ayrıları kıpılar olarak kapsar.

707.4. Ölçüde nitel kıpı niceldir; belirlilik ya da ayrım ilgisizdir, ve öyleyse ayrım değildir, ortadan kaldırılmıştır.
707.5. Niceliğin onu nitel yapan kendi-içine-geri dönüşü olarak bu doğası Özü oluşturur, ama yalnızca kendinde ya da Kavramında.
707.6. Ölçü böylece yalnızca kendinde Özdür.
707.7. Ölçü Nitelik ve Niceliğin varolan (belirli) birliğidir; kıpıları belirli, nitel kıpılar ve bunların niceleridir, henüz yansımışlık karakterini taşımazlar, ayırılabilirdirler.
707.8. Ölçünün gelişimi bu kıpıların ayrışmasını oluşturur.
707.9. Ölçünün gelişimi Ölçünün olgusallaşması, kendi ile ilişkiye girmesidir; bu dolaylılık yoluyla kendisi ortadan kaldırılır, dolaysızlığı ve kıpıları yiterler, yansırlar. Ölçü böylece Öze geçer (Bu önermeler aşağıda anlaşılırlık kazanacaklar.)

708.1. İlkin Ölçü Nitelik ve Niceliğin yalnızca dolaysız bir birliğidir.
708.2. Nitel bir imlemi olan Nice Ölçüdür (1).
708.3. İkinci olarak Ölçünün nitel ve nicel kıpıları ilişki içindedirler, özgül nicelerin bir oranı (2) olarak ölçü biçimini taşırlar.
708.4. Birbirlerine geçerler (3), ve Ölçü Ölçüsüzde yiter.
708.5. Ölçünün bu ötesi Ölçünün yalnızca kendinde olumsuzluğudur (3).
708.6. (DAHA SONRA).

709.1. Özün burada üstlenilen gelişimi aşırı ölçüde güçtür.
709.2. Bir Doğa Matematiği geliştirilmeli, Doğa nesnelerinin nicel yanları belirlenmelidir.
709.3. Bu ölçü belirlenimi ve doğal nesnelerin Nitelikleri arasıdaki bağıntı gösterilmelidir.

710.1. Tin alanında da nitel belirlenimler arasında nicel belirlenimin etkisi gözlenir. (Anayasa, devletin büyüklüğü; sınıflar ve üyelerinin sayıları; ama bunlar doğa durumunda olduğu gibi yasalar vermezler).

I. Özgül Nicelik (Die specifische Quanitität)

 711.1. Nitel nicelik ilk olarak dolaysız, özgün Nicedir.
711.2. İkinci olarak, bu nice bir başkası ile ilişkide nicel özgülleştirme olur (Cetvel = özünlü nicel belirlilik ve dışsal nice).
711.3. Bu ayrımda bu iki yan nitelikler olurlar ve cetvel aralarındaki bir ilişki olur.
711.4. Buna göre ölçü kendini niteliklerin bir ilişkisi olarak gösterir. 

A. Özgül Nice (Das specifische Quantum)

1.
712.1. Ölçü nicenin kendi ile yalın ilişkisidir, kendi içinde kendi belirliliğidir; nice böylece niteldir.
712.2. Dolaysız Ölçü olarak dolaysız bir Nicedir; şu ya da bu özgül Nicedir.
712.3. Dolaysız Ölçü olarak ona ait olan Nitelik de dolaysızdır.
712.4. Bu Nice olarak ilgisiz sınır değil, ama kendi ile ilişkili dışsallık, böylece kendisi Niteliktir.

 713.1. Varolan herşeyin bir Ölçüsü vardır.
713.2. Varolan herşeyin bir büyüklüğü vardır ve bu büyüklük birşeyin kendisinin doğasına aittir.
713.3. Ölçü varolan şeyin özgül doğasını ve kendi-içinde-varlığını oluşturur.
713.4. Birşey bu büyüklüğe ilgisiz değildir, öyle ki bu değiştiğinde birşey ne ise o olmaya son verir.
713.5. Büyüklüğün bir değişim birşeyin Niteliğini değiştirir.
713.6. Nice sınır olmayan bir sınır olmaya son vermiştir.
713.7. Nice şimdi şeyin belirlenimidir (= Niteliği ile birdir,) ve şey bu Nicenin ötesinde artar ya da azalırsa yokolur.

 714.1. Bir Ölçü sözcüğün olağan anlamında bir Ölçün (Maaßstab) olarak alındığında keyfi bir Nicedir (bir ayak, parmak vb.).
714.2. Şeylerin doğal bir Ölçünleri yoktur. Evrensel Ölçün bir uylaşımdır ve yalnızca dışsal karşılaştırmaya yarar.
714.3. Şeylerin doğal bir ölçününden söz etmek aptalcadır.
714.4. 'Saltık Ölçün' denebilecek birşey ancak evrensel olabilir, ve bu da uylaşım yoluyla böyledir.

 715.1. Bu dolaysız ölçü yalın bir nicel belirlenimdir.
715.2. Ama varolan herşeyin onu o yapan ve onun dışsal olgusallık taşımasını sağlayan bir ölçüsü vardır.
715.3. Bir Nice olarak artmaya ve eksilmeye yeteneklidir.
715.4. Ama bir ölçü olarak bir nice olarak kendisinden ayrıdır, ve sınır çevresindeki o dalgalanmaların bir sınırıdır.

 716.1. Herhangi bir şeyin nicel belirlenimi böylece ikilidir: Bir yandan belli bir oynamaya izin verir, öte yandan şeyin Niteliği ona bağlıdır.
716.2. Bu Ölçünün aşılması o şeyin yokolmasını getirir.

 717.1. Nicel değişim (derecelilik) özsel olarak bir niteliğin bir başka niteliğe geçişidir [aslında bu geçiş tike olarak görüldüğünde Nicenin kendisinde de yer alır, çünkü her bir tikel Nice bir Niteliktir — üçlük, beşlik, onluk vb.].

2.
718.1. Nicel değişimden Nitel değişime bu geçiş eskilerin de gözünden kaçmamıştır ('Kel' ve 'Yığın' örnekleri).

719.1. Bir tahıl tanesi eksildiğinde yığın yığın olmaya son verir mi? Vb. (AYRINTILAR SONRA)

720.1. Nicelik Ölçünün bir kıpısıdır ve Nitelik ile bağlıdır.

721.1. Nicelik Nitelikten ayrı olarak görüldüğünde salt bir soyutlamadır; gerçekte kendisi karşıtların bir birliğidir ve böyle olarak Ölçüdür.,

722.1. Niteliği ilgilendirmeyen bir olgusallığın bu yanına sarılmak *Kavramın hilesi*dir (die List des Begriffes). Şöyle —
722.2. Bir Devletin ya da Varsıllığın artışı sonunda Devlet ya da mülk sahibi için yıkım getirir.

3.
723.1. Ölçü dolaysızlığı içinde görüldüğünde kendisine bir Niceliğin bağlandığı sıradan bir Niteliktir.
723.2. Nicede değişime ilgisiz bir yan, bir de değişime duyarlı yan (nitel ve özgül) ayırdedilebilir.
723.3. Bu yanlar ayrı ayrı (dolaysızlıkları içinde) alınabilirler, çünkü Ölçünün kendisinin dolaysızlığı buna izin verir (Özde olanın tersine).
723.4. Buna göre belirli büyülük olan Ölçünün ilgisizliği ortadan kalkar, Ölçünün kendisi özgülleşir.

B. Özgülleştiren Ölçü (Specificirendes Maaß)

724.1. Bu ilk olarak bir Cetveldir; salt Niceye karşı dışsaldır.
724.2. İkinci olarak özgül Niceliktir ki, dışsal Niceyi belirler.
724.3. Üçüncü olarak, iki yan Nitelikler olarak birbirleri ile tek bir ölçü olarak ilişkilidir.

drittens verhalten sich beide Seiten als Qualitäten von specifischer Quantitätsbestimmtheit gegeneinander, als Ein Maaß.

SÜRÜYOR ...

 

 

İdea Yayınevi / 2014